We maken ons allemaal wel eens schuldig aan dit cliché en het is onvermijdelijk dat ik ’m er later ook wel eens in zal gooien. Maar lachen mijn toekomstige kinderen me niet uit over 20 jaar? ‘Tuurlijk, pa. In jouw tijd was er oorlog in Oekraïne, had niemand vertrouwen in de politiek, waren huizen onbetaalbaar en zat de wereld jaren op slot door een enorme pandemie.’ Niet echt zaken om over naar huis te schrijven. Was vroeger eigenlijk alles wel beter?
Neem nou de jaren ’50. Tijd van de radio en opkomst van de tv. Zo’n tijd waar de iets oudere medemens nu regelmatig met nostalgische gevoelens aan terugdenkt. Er is onderzocht of men destijds vond dat ze in een gouden eeuw leefden. Hun antwoord? Vroeger was alles beter. Milieuproblematiek, een dreigende kernoorlog en politieke conflicten deed men verlangen naar de jaren ’20. Echter in die tijd zei men precies hetzelfde, toen ze vonden dat de jeugd respect verloor tegenover de ouderen. Het schijnt dat de Griekse filosoof Socrates 2400 jaar geleden die mening al deelde.
Positieve herinneringen blijven beter hangen, zo erg dat we met heimwee terugkijken naar de goede oude tijd. Maar vooral zo erg dat negatieve gebeurtenissen langzaam maar zeker naar de achtergrond verdwijnen. Vroeger was niet alles beter, misschien soms wel slechter. Bijzonder eigenlijk hoe warme, positieve herinneringen van generatie op generatie toch het zwaarst wegen. Dit cliché blijft daarmee springlevend en onbeperkt houdbaar. De geschiedenis zal zich herhalen en ik kan gewoon tegen mijn kinderen, of misschien wel kleinkinderen zeggen dat vroeger alles beter was.
Nu denk je misschien, wat is er dan eigenlijk positief aan deze tijd? Zo positief dat het nare gebeurtenissen aftroeft. Nou, misschien wel de waardering voor vrijheid. Waar we zo naar gehunkerd hebben tijdens de coronacrisis en die we uiteindelijk weer mochten herontdekken. Het eerste biertje op een terras, vrienden en familie om je heen. Maar ook de vrijheid waarin we leven, die voor heel veel mensen in de rest van de wereld mijlenver lijkt. Die vrijheid, op welke manier dan ook, is goud waard. Nu lijkt het misschien vanzelfsprekend, later is dit waar het om draait. Al is het alleen maar om te kunnen zeggen: vroeger was alles beter.
Mark van der Meulen