Ik weet niet precies waarom de zomer voor de pers komkommertijd wordt genoemd maar het schijnt te maken te hebben met het feit dat in de zomer de komkommers worden geoogst. In veel landen trok de gegoede burgerij in de zomer naar het platteland en was er in de steden weinig te verdienen voor de middenstand. Het schijnt uit Engeland te zijn overgewaaid en werd in 1787 voor het eerst in ons land gebruikt. Daar ging het vooral over de kleermakers en zo werd ‘cucumbertime’ later gewijzigd in ‘taylor’s holiday’. Pas in de negentiende eeuw wordt het woord komkommertijd weer gebruikt en zo kun je het vinden bij Multatuli. Het werd aanvankelijk veel gebruikt in de financiële sector wanneer er weinig gebeurde op de beurzen. Pas later werd het gebruikt om aan te geven dat er in de zomermaanden vanwege de vakantieperiode weinig gebeurde.
Maar gelukkig hebben we tegenwoordig onze nieuwe Amerikaanse president, de heer Trump. En niet te vergeten deze zomer waren opeens onze eieren wel erg veel in het nieuws. Die arme pluimveehouders, is het niet de vogelgriep dan zijn het de eieren.
Het ging om het gebruik van Fipronil bij het bestrijden van bloedluis in de pluimveesector. Iedereen die kippen of vogels houdt, kent vermoedelijk wel het fenomeen. In principe is het geen luis maar een mijt. Opeens zijn ze er en wanneer je er niet snel bij bent dan zit je kippen- of vogelhok zomaar vol met deze kleine rode beestjes. Overdag zie je ze bijna niet. Ze zitten verstopt in naden en kieren en komen ’s nachts tevoorschijn om zich te laven aan het bloed van hun slachtoffers. Vooral wanneer het warm wordt komen ze tevoorschijn. Ze kunnen wel negen maanden zonder voedsel, dus overleven ze gemakkelijk een koude periode om zodra het warmer wordt weer tevoorschijn te komen. Ze kunnen zich razendsnel vermeerderen omdat ze per dag vier eitjes leggen en dat gedurende ca. zes tot acht weken. Reken maar eens uit hoeveel dat er zijn in vier weken!
Ik gebruikte vroeger altijd gewoon petroleum (pieteroale) voor de bestrijding en dat ging vrij goed. Ik lees nu dat je ook biodiesel kunt gebruiken, of dat diervriendelijker is weet ik niet! Sinds 2003 is Fipronil verkrijgbaar en heel veel mensen zullen het gebruikt hebben en nog steeds gebruiken voor het bestrijden van luis bij honden en katten. Hoeveel milligram zou een kindje binnen kunnen krijgen wanneer het een pas behandelde hond of kat aait en daarna een vinger of duim in de mond steekt? Het werd en wordt gebruikt als insecticide in zaadbehandelingsmiddel bij zonnebloemen en mais. Daarom mocht het van de Europese commissie tot 30 september 2017 op de lijst van toegelaten werkzame stoffen.
Later bleek uit onderzoek dat met Fipronil behandeld zaad een hoog acuut risico inhoudt voor bijen. Daarom zijn vanaf 2013 strengere regels van toepassing. Zaden die met Fipronil zijn behandeld mogen niet worden gebruikt of in de handel worden gebracht. Uitgezonderd, let op, zaden die in kassen worden gezaaid en zaden van prei, ui, sjalot en koolsoorten die op het veld worden gezaaid maar voor de bloei geoogst! Meet onze prei, uien en sjalotten ook eens na NVWA, zou ik zeggen. Er is een uitgebreide hygiënecode voor eieren, er blijken fysische, chemische en microbiologische risico’s te zijn. Dat heeft alles te maken met geneesmiddelen, schoonmaakmiddelen, voer etc. Nee, voor een kip is het vrijwel onmogelijk nog een ei te leggen dat aan alle regelgeving voldoet!
Per 1 januari 2017 mag nu nog maar 0,005 milligram per kilo. Voor 1 januari was de norm drie keer zoveel! Als de geteste eieren nu een gehalte hebben boven de maximale residulimiet van 0,005 milligram per kilo, mogen de eieren niet meer worden afgezet voor consumptie; daaronder is dat geen probleem. Aangegeven wordt dat Fipronil sowieso voorkomt in eieren en andere voedingsmiddelen, zij het in minimale concentraties. ‘Vergelijk het met dioxine in melk. Pas bij hogere concentraties is er sprake van gevaar voor de volksgezondheid.’ Je zou toch eerder denken: zorg ervoor dat er gewoon geen rotzooi in de eieren zit.
De NVWA laat nu eventjes haar spierballen zien. De eieren bevatten soms zelfs 0,13 milligram Fipronil en dat lijkt opeens levensgevaarlijk te zijn! Er zijn overigens deskundigen die dit standpunt behoorlijk relativeren.
En dat terwijl er voor 1 januari 2017 mogelijk nooit onderzocht is hoeveel van dat spul er in een ei zat. We hebben al die eieren gewoon gekocht en opgepeuzeld. Maar dat doen we dus met veel meer voedsel waarbij dit middel wordt gebruikt. En dat allemaal zonder dat we het weten! Voor ons is het eten van een ‘Fipronileitje’ niet eens zo erg, maar er zitten in ons voedsel veel meer chemische stoffen. In Europa zijn er dan ook maatregelen voor de aanpak van zorgwekkende stoffen, meestal chemische stoffen.
Ach ja, een beetje gif kan misschien geen kwaad, maar bijna in alles zit wel een beetje en met elkaar is het mogelijk te veel, zegt buurvrouw. Ze is maar wat blij met haar eigen kippen. Watze en zij kunnen tenminste een gezond eitje eten.
Ja, misschien wel, maar die kip van de buren eet ook mais en ander voer. En waar zou dat mee behandeld zijn? Er is nog veel te controleren voor de NVWA. Misschien is het gemakkelijker alle chemische stoffen gewoon te verbieden. Die oplossing ligt echter heel ver achter de horizon.
Jan J. de Vries